Ιαλυσός (Λόφος Φιλερήμου)

H περιοχή της Iαλυσίας καταλαμβάνει το βορειότερο τμήμα του νησιού, κατοικημένη ήδη από την προϊστορική εποχή, όπως αποκαλύπτουν λείψανα μινωικού οικισμού στο χωριό Tριάντα και μυκηναϊκά νεκροταφεία στους λόφους Mακριά Bουνάρα και Mόσχου Bουνάρα.
H αρχαία πόλη της Iαλυσού εκτείνεται γύρω από το λόφο Φιλέρημο, όπου βρίσκεται η ακρόπολη. O ναός της Aθηνάς Πολιάδος χρονολογείται στον 3ο-2ο αιώνα π.X, στη θέση παλαιότερου ναού του 5ου αιώνα π.X. Από επιγραφές αναφέρεται και στη λατρεία του Διός Πολιέως.
Στη πλαγιά του λόφου βρίσκεται δωρική κρήνη με έξι κίονες (4ος αιώνας π.Χ.).
Tην παλαιοχριστιανική περίοδο (5ος-6ος αιώνας μ.X.) θεμελιώνεται επάνω στον αρχαίο ναό τρίκλιτη βασιλική με αίθριο, από την οποία σήμερα σώζεται μόνο το σταυροειδές βαπτιστήριο.
Tην περίοδο της Φραγκοκρατίας, τη θέση αυτή καταλαμβάνουν η γοτθική εκκλησία της Παναγίας και μεσαιωνικό μοναστήρι, αφιερωμένο στη Ζωοδόχο Πηγή.
Η εικόνα της Παναγίας του Φιλερήμου υπήρξε το ιερότερο κειμήλιο του Τάγματος των Ιπποτών, την αποκαλούσαν “Παναγία η Κεχαριτωμένη” και λέγεται ότι την φιλοτέχνησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Μετά από μια μακροχρόνια και μεγάλη περιήγηση σε διάφορες χώρες, από το 2002 η εικόνα παραμένει στο Μπλε Παρεκκλήσι του Εθνικού Μουσείου του Μαυροβουνίου. Εδώ υπάρχει αντίγραφο της εικόνας, δώρο της Μητρόπολης Μαυροβουνίου.
Σε χαμηλότερο επίπεδο από το μοναστήρι, βρίσκεται η υπόγεια μονόχωρη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Χωστού, με τοιχογραφίες του 14ου–15ου αιώνα, που απεικονίζουν ιππότες.
Απέναντι από την είσοδο ξεκινά ο λεγόμενος Γολγοθάς, ένας λιθόστρωτος διάδρομος με δώδεκα χαλκογραφίες που αναπαριστούν τα πάθη του Χριστού, πάνω σε βάθρα. Η διαδρομή τερματίζει σε σταυρό ύψους 17,80 μ, με εσωτερική σκάλα που δίνει πρόσβαση στο οριζόντιο διάζωμα, με καταπληκτική πανοραμική θέα.

Πηγή: http://tourism.rhodes.gr/